SOS stress: wat kan je doen om stress te behandelen?

Wanneer het lichaam een stressreactie krijgt, bijvoorbeeld bij plots gevaar, komt het onder spanning te staan. Vervolgens komt een natuurlijk overlevingsmechanisme op gang. Onder de invloed van stresshormonen, adrenaline en cortisol, stoomt het lichaam zich klaar om elke dreiging te tackelen. De hartslag en ademhaling versnellen, de bloeddruk stijgt, spieren spannen zich op … Door deze veranderingen voel je je alerter en kan je razendsnel reageren. Van zodra de stress wegebt, komt het lichaam opnieuw tot rust.

Wil je meer weten over het stresshormoon cortisol? Lees zeker onze blog ‘Wat is cortisol?'.

Stress hoeft niet noodzakelijk slecht te zijn. Soms helpt het je net om dat tikkeltje beter te presteren. Wanneer wordt stress wel een probleem? Het verschil zit hem in de duurtijd. Daarom maken we het onderscheid tussen gezonde en chronische stress.

Gezonde stress

Gezonde stress is steeds van korte duur en kan zelfs een positieve invloed hebben. Sta je op het punt een belangrijke presentatie te geven? Leg je binnen enkele uren een examen af? Dat zijn maar enkele mogelijke momenten waarop gezonde stress kan optreden. Hierdoor ga je beter functioneren. Wanneer de situatie achter de rug is, zal het lichaam zich doorgaans herstellen.

Chronische stress

Bij chronische stress sta je voor langere tijd onder spanning, bijvoorbeeld wanneer de professionele deadlines elkaar in sneltempo opvolgen. Door een gebrek aan ontspanning komt het lichaam niet meer tot rust. In dat geval kunnen er negatieve effecten ontstaan, zowel fysiek als mentaal. Hier komen we later nog uitgebreid op terug. 

Er zijn heel wat situaties die kunnen resulteren in chronische stress. De aanleidingen zijn anders voor elk individu en vaak gaat het om een samenloop van omstandigheden. Wij sommen de meest voorkomende oorzaken van stress op:

• Te hoge werkdruk
• Werkloosheid, geldproblemen
• Langdurige ziekte, zelf of in de directe omgeving
• Overlijden van een naaste
• Relatieproblemen, echtscheiding
• Perfectionisme
• Magnesiumtekort in het lichaam
• Te intensief sporten
• …

Een belangrijke kanttekening: de oorzaken van stress hoeven niet steeds negatief te zijn. Zo komen sommige mensen ook onder druk te staan tijdens een zwangerschap of bij het organiseren van hun huwelijksfeest. 

Stress komt op tal van manieren naar voren. Je kampt bijvoorbeeld met fysieke kwaaltjes, omdat je lichaam onvoldoende tijd krijgt om te herstellen. Maar evengoed kunnen er psychische klachten en gedragsveranderingen uit voortvloeien. Een greep uit de symptomen van stress:

• Spierpijn, nek- of rugklachten
• Hoofdpijn, maag- of darmproblemen
• Hoge bloeddruk en hartklachten
• Stemmingswisselingen: sneller boos of geïrriteerd zijn
• Depressieve en angstige gevoelens
• Futloosheid, besluiteloosheid, onzekerheid
• Hyperventilatie
• Vermoeidheid, slapeloosheid
• Concentratieverlies 

We gaven al aan dat chronische stress allesbehalve onschuldig is. Wie nalaat om stress te behandelen, kan allerlei fysieke en mentale gezondheidsproblemen ervaren. Wat houdt dit concreet in? In de volgende alinea’s zoomen we in op de gevolgen van stress.

Burn-out

Wanneer je lange tijd overspannen bent, krijgt het lichaam de kans niet meer om zichzelf te herstellen. Dit kan vervolgens leiden tot een burn-out. Je bent emotioneel uitgeput, hebt alle lichaamsreserves verbruikt en de batterijen zijn volledig leeg. Het herstel gaat niet over één nacht ijs, integendeel. Het kan enkele maanden, tot zelfs meerdere jaren duren voordat je de draad weer volledig kan oppikken.

Depressie

Terwijl een burn-out een energiestoornis is, kunnen we een depressie beter omschrijven als een stemmingsstoornis. De vermoeidheid en slaapproblemen die ontstaan door chronische stress, kunnen ervoor zorgen dat je de dingen somber gaat inzien en in een depressie verzeild geraakt. Maar ook wanneer je een zware diagnose krijgt of een geliefde verliest, kan er langdurige stress optreden. Die kan op zijn beurt uitmonden in een depressie.

Verzwakt immuunsysteem

De aanmaak van cortisol activeert verschillende reacties in het lichaam, zodat het helemaal gewapend is tegen een potentiële dreiging. Andere processen verschuiven naar de achtergrond. In stresssituaties is het bijvoorbeeld belangrijker om te overleven dan te genezen. Daarom worden er minder witte bloedcellen aangemaakt, waardoor het immuunsysteem verzwakt. Wanneer de cortisolproductie aanhoudt, word je dus vatbaarder voor ziektes en infecties. 

De boodschap is glashelder: stress behandelen, is een must om te vermijden dat de situatie escaleert. Daarbij hoeft medicatie zeker niet de eerste keuze te zijn. Hieronder sommen we verschillende stappen op die je zelf kan ondernemen om meer rust te vinden.

• Analyseer welke factoren stress in de hand werken. Speelt een strak werkritme je parten? Misschien sta je wel open voor een nieuwe job. Is het elke dag rushen om een gezonde maaltijd op tafel te krijgen? Met maaltijdboxen win je heel wat tijd.
• Ga voor een gezonde levensstijl. Zowel lichaamsbeweging, als evenwichtige voeding geven je veerkracht een boost. Zo kan je stress beter het hoofd bieden. Een occasioneel glaasje alcohol of kopje koffie mag, maar overdrijf niet.
• Volg een consistent slaapritme. Ga op tijd naar bed, leg de smartphone ruim op voorhand aan de kant en mik op minstens acht uur slaap per nacht.
• Bouw elke dag enkele rustmomenten in. Zo doorbreek je de spanning en krijgt je lichaam de kans om te herstellen. Wandelen, lezen, schilderen, muziek beluisteren, yoga beoefenen, een bad nemen … Kijk wat voor jou werkt, er zijn mogelijkheden in overvloed.
• Bewaak je eigen grenzen. Dat houdt in dat je soms ‘nee’ moet durven zeggen, om te voorkomen dat je je eigen limieten overschrijdt.
• Zoek tijdig hulp. Gebukt gaan onder stress, is al lang geen taboe meer. Besef dat je er niet alleen voor staat en spreek een vriend(in) aan die je vertrouwt. Voor professionele begeleiding kan je terecht bij een psycholoog of therapeut.
• Probeer bepaalde voedingssupplementen. Soms kan een tekort van een bepaalde vitamine of mineraal jouw prikkelbaarder maken zoals vitamine D of magnesium. Of misschien heb je even een hulpmiddel nodig om metale balans terug te vinden. Valeriaan, passiflora, meidoorn, ashwagandha en saffraan kunnen helpen om tot rust te komen. Rhodiola heeft een positief effect op je energielevel. 

Concrete tips en meer info over bepaalde voedingssupplementen om stress te verminderen, vind je in de blog '5 doeltreffende tips om stress te verminderen'.

Hopelijk zetten deze tips je meteen op weg om stress te behandelen. Maar hier stoppen onze adviezen niet! Onze experts engageren zich graag om informatie op maat te delen. Neem gerust contact met ons op.