Een burn-out herkennen bij jezelf of anderen.

Bij een burn-out voel je jou fysiek als psychisch volledig ‘opgebrand’.

Een burn-out begint met een langdurige stressvolle periode waarbij je lichaam overspannen raakt. De oorzaak van die overbelasting is in grote lijnen door: te veel verplichtingen, bepaalde levensgebeurtenissen en diverse samenlopende problemen. Als je die aanhoudende stress niet aangepakt, raakt je lichaam uitgeput en volledig ontregeld. Vervolgens ga je mentaal gaan distantiëren en krijg je depressieve klachten tot je uiteindelijk volledig psychisch en lichamelijk opgebrand bent.

Vaak gaat het om personen die hun hart en ziel in iets leggen en daarbij alle overige taken ook perfect willen afwerken. Wanneer het oververmoeide lichaam duidelijke signalen aangeeft, worden die straal genegeerd. 

De eerste signalen die aangeven wanneer je in het rood gaat zijn slaapproblemen. Je kan vaak moeilijk inslapen of je schiet ‘s nachts plots wakker. Je raakt uitgeput, waardoor je minder presteert. Om dat te verdoezelen steek je een extra tandje bij. Hierdoor blijft er nog minder tijd over om te ontspannen en te herstellen. Je raakt volledig uitgeblust. Alleen nog dagdagelijkse taken worden gedaan, je lichaam werkt op automatische piloot. Van zodra er iets kleins afwijkt van de routine raak je in paniek en plots … gaat het licht uit.

Tijdens deze stressvolle periode kan je aan verschillende soorten symptomen een burn-out herkennen. Als deze symptomen drie tot zes maanden blijven aanhouden is het dringend tijd om aan de alarmbel te trekken. 

Uitputting

De futloosheid slaat toe, je bent elke dag moe en dagdagelijkse taken duren langer. Je hebt zelfs geen energie meer om iets leuk te doen in je vrije tijd, waardoor herbronnen onhaalbaar is.

Cognitieve ontregeling

Door de uitputting is het moeilijk om nog helder na te denken. Je kan je moeilijker concentreren, je bent vergeetachtig. Je werkt alsmaar trager en je maakt vaker fouten. De geheugenproblemen en prestatieproblemen maken je onzeker waardoor zelf iets beslissen of besluiten nemen moeilijker wordt.

Emotionele ontregeling

Je begint meer en meer te piekeren over alles. Je bent prikkelbaarder waardoor je minder geduld hebt. Hierdoor raak je sneller gefrustreerd en geïrriteerd.

Mentale distantie

Je functioneert op automatische piloot. Als iemand iets vraagt, raak je moeilijk uit je woorden. Je hebt geen interesses meer, waardoor ook je ook voor niets meer enthousiast kan zijn. Het kan zelfs soms zo ver gaan dat je persoonlijke contacten vermijdt omdat je denkt dat dit je nog meer zal uitputten.

Depressieve klachten

Doordat je in een negatieve spiraal zit, kan je de zin in je werk of het leven verliezen. Misschien voel je je schuldig tegenover je gezin en collega’s.

Psychische klachten

Door constant onder spanning te staan is de kans groot dat je deze geestelijke klachten herkent:

• slapeloosheid
• verwardheid, snel vergeten
• extreem vermoeid
• prikkelbaar: geen drukte kunnen verdragen, snel boos worden, sneller huilen
• neerslachtig
• opgejaagd gevoel
• angstig en paniekerig zijn
• sombere, negatieve gedachten

Lichamelijke klachten

Stress en uitputting kunnen naast slapeloosheid en vermoeidheid verschillende andere lichamelijke klachten vertonen:

• hoofdpijn en spierpijn door contant onder spanning te staan
• maagdarmstoornissen zoals misselijkheid, diarree, buikpijn
• hartkloppingen
• ademhalingsproblemen zoals hyperventilatie
• hoge bloeddruk
• drukkend gevoel op de borst
• snel grieperig 

Als je enkele van deze symptomen herkent, kan je ergere klachten voorkomen door de oorzaak te zoeken. Een burn-out is niet noodzakelijk alleen werkgerelateerd. Er kan een combinatie van diverse oorzaken zijn. We helpen je op weg door hier de oorzaken te bespreken.

Werkstress

In veel gevallen is een burn-out werkgerelateerd in combinatie met een druk privéleven waardoor je niet meer tot voldoende rust komt.

Bij een te hoge werkdruk kan je niet voldoen aan de verwachte eisen van je werkgever. Als de werkdruk te lang aanhoudt, word je onzeker en beland je in een negatieve spiraal.

Parentale burn-out

Kinderen opvoeden vraagt veel energie en geduld. Misschien sta je er vaak alleen voor of slaapt je kind slecht. Hierdoor blijft er te weinig tijd over om zelf tot rust te komen.

Persoonlijke eigenschappen

Perfectionisme, topsporters, je genen, onzekerheid en personen die geen ‘nee’ durven zeggen zijn gevoeliger voor een burn-out. Het kost namelijk veel energie om aan je eigen eisen of de verwachtingen van anderen te voldoen.

Diverse problemen

Een combinatie van te veel negatieve of zelfs positieve omstandigheden kan je lichaam volledig uitputten. Enkele voorbeelden zijn:

• piekeren over je chronische ziekte of de ziekte van een naaste
• overlijden
• scheiding
• sociale isolatie
• negatief zelfbeeld
• financiële problemen
• geboorte van je kind
• trouwen
• nieuwe job
• verhuis
• opleiding, studeren
• tijdrovende hobby 

Wanneer je signalen van overspannenheid tijdig opmerkt, kan je jouw to-do lijst beperken tot de belangrijkste zaken en gas terugnemen. Grenzen herkennen en die grenzen bewaken, dat is volgens de meeste experts dé formule om een burn-out te voorkomen.

Heb je hulp nodig om terug een goed evenwicht te vinden? De blog ‘5 tips om stress te verminderen’ helpt je alvast op weg. 

Bij een vergevorderde burn-out ben je misschien de draad volledig kwijt. Een psycholoog of therapeut kan de ontbrekende puzzelstukjes helpen zoeken. Doorheen de consultaties leer je inzicht hebben in wat belangrijk en noodzakelijk is.

Medicatie zoals antidepressiva bestrijden alleen de sterk wisselende emoties maar pakken op geen enkele manier de oorzaak van het probleem aan. Het is belangrijker om je te focussen op het herstelproces.

Er zijn drie grote fasen die je zal doorlopen tijdens het herstel van je burn-out. Accepteren en rusten, oorzaak aanpakken en re-integratie. 

Accepteren en rusten

Aanvaar dat je lichaam rust nodig heeft, je kan niet recupereren zolang je niet erkent dat je volledig uitgeput bent. Laat je omgeving weten dat je even gas terugneemt. Soms is een tijdelijk ziekteverlof noodzakelijk. Laat het schuldgevoel los, het is tijd om voor jezelf te zorgen.

In het begin van het herstelproces is de focus rust en ontspanning vinden. Zoek iets waarvan jij tot rust komt, want dit is voor iedereen anders. Dit zijn enkele voorbeelden:

• Een warm bad met etherische olie om te ontspannen en te rusten.
• Een boek lezen, tv kijken, tekenen, muziek beluisteren, mediteren
• Ga op tijd slapen en doe eens een middagdutje.

Wissel rustige activiteiten af met iets actievere ontspanningsvormen. Bijvoorbeeld:

• Eke dag een halfuurtje wandelen of fietsen, ook al heb je geen zin.
• Schrijf op waarover je piekert en tracht dan de gedachte los te laten.
• Een klusje doen zoals de auto poetsen, gezond kokerellen, een spel spelen met je kinderen.
• Praat met enkele naasten open over hoe je jou voelt. Wees wel selectief, sommige mensen hebben een positief effect op je herstel, anderen kunnen een negatief effect hebben.
• Ga iets drinken met een vriend of vriendin.
• Ga eens winkelen.
• Zoek steun bij lotgenoten, zij begrijpen je het best.

Doe geen twee activiteiten tegelijkertijd, want dat kan spanning veroorzaken. Naast de ontspannende activiteiten is het van belang om een vaste dagstructuur aan te houden met de noodzakelijke activiteiten zoals boodschappen doen, het huis opruimen en verzorging van de kinderen.

Oorzaak zoeken en aanpakken

Als er terug wat meer energie is, kan je op zoek gaan naar de energievreters en de energiegevers. Maak de schrijfoefening met in de ene kolom alles wat energie neemt en in de andere kolom alles wat energie geeft. Het is belangrijk om een balans te leren vinden tussen beide.

Via de schrijfoefening krijg je inzicht waar het misgelopen is en kan je jouw eigen valkuilen onder de loep te nemen. Welke problemen kunnen er ontstaan en hoe kan je terugval voorkomen?

Zoek in deze fase enkele actieve situaties op om vervolgens terug tot rust te komen. Probeer inzicht te krijgen in wat je stress bezorgt en hoe je terug ontspant. Dit is van groot belang om jezelf niet opnieuw uit te putten en terugval te voorkomen. In deze fase kan je ook al eens in dialoog gaan met de werkomgeving. Ervaar je daar stress en angst bij? Gebruik dan je geleerde inzichten om terug tot rust te komen.

Re-integratie

Bij de werkhervatting pas je steeds die inzichten toe. Stap per stap kan je terug meer activiteiten op jou nemen. Let op: als deze fase te snel gebeurt, kan je opnieuw problemen ervaren. Voor re-integratie is dus de juiste ondersteuning van je werkgever onontbeerlijk. Voel je dat dit niet mogelijk is? Zit je niet op dezelfde lijn met je werkgever? Dan is ander werk de beste oplossing om jezelf te beschermen.

Hopelijk herken je de symptomen van een burn-out tijdig. Als je nog vragen hebt over dit onderwerp, aarzel dan niet om ons te contacteren.